Nhớ Huế

Nhớ Huế

Trong tôi Huế thắm một trời mơ
Tường đá rêu phong bóng phủ mờ
Trăng rụng dòng Hương gieo điệu cảm
Sương giăng núi Ngự trải vần thơ
Tiếng Chuông Thiên Mụ ngân hồi nhớ
Nhịp trống Đông Ba vọng khúc chờ
Tôn Nữ chao nghiêng vành nón mới
Cho hồn lãng tử mộng vu vơ


Tiểu Vũ Vi
08/10/07

Theo em qua cầu Tràng Tiền

Theo em qua cầu Tràng Tiền


Cầu Tràng Tiền mười hai nhịp cầu duyên
Chiều Đồng Khánh thướt tha tà lụa tím
Quai lõng, nón bài thơ, vành chao nghiêng
Cho tôi lãng tử si tình Tôn Nữ

Em Huế dịu dàng trong thơ Nguyễn Bính
Suối tóc mượt mà như nước dòng Hương
Một tiếng “dạ…thưa” chân tôi luýnh quýnh
Nhịp guốc qua cầu trăm nhớ ngàn thương

Em là Huế mơ màng bến sông Trăng
Cho Mặc Tử tương tư o thôn Vỹ
Còn tôi mộng tưởng ôm bóng nàng Hằng
Đắm trăng đáy nước say ảnh kiều mị

Em rất Huế hỡi người em Nam Phổ
Em kiêu sa e ấp dáng công nương
Mưa sụt sùi sầu vương lên khóe mắt
Khách đa tình qua cầu theo dáng hương


Tiểu Vũ Vi
04/09/06

Huế rịm tím tình thơ

Huế rịm tím tình thơ

Dịu dàng chiều thu lặng
Hoàng hôn xuống dòng Hương
Thiên Mụ ngời mây tím
Bóng ngã loang trên đường

Em nghiêng chao vành nón
Tim tím áo tà bay
Tóc lùa hương theo gió
Mùi bằng lăng ngây ngây

Hài son tung tăng bước
Lụa là em thướt tha
Cầu cong sao lỗi nhịp
Thẫn thờ tím chân qua

Đồng Khánh mùa phượng tím
Hoài nhớ thuở ngây thơ
Bên sân trường ngói cổ
Với tháng ngày mộng mơ

Đường về Nội Thành Huế
Tím mùa gió lao xao
Nồng thơm hương sen lạ
Tịnh Tâm thoảng ngạt ngào

Thừa Phủ đến Vân Lâu
Vàng thu Huế tím sầu
Đàn mưa rung tơ phím
Nỉ non khóc tình Ngâu

Đêm trăng hò mái đẩy
Huế rịm tím tình thơ
Nam Ai buồn ai oán
Thiết tha khúc đợi chờ …

Vũ Tuyết Như
18/11/06

Tương tư Huế

Tương tư Huế


Đã lâu lắm không về thăm xứ Huế
Thăm lại Hương giang duyên dáng mơ màng
Như nàng Tôn Nữ tóc huyền buông xỏa
Nghiêng vành nón e ấp nét đài trang

Nghe lại trong đêm hồn thơ Thúc Giạ
Bạc sông mơ rung động khúc nguyệt cầm
O lái đò ngọt ngào hò mái đẩy
Ghé dốc Nam giao thương điệu Nam bình

Nhớ về Đồng khánh xinh tà áo mỏng
Chiều Nội Thành tha thướt gót hài nhung
Sương Gia Hội nồng nàn thơm hương sứ
Nhịp Tràng tiền tà huy tím thủy chung

Về nghe gió tự tình bên thôn Vỹ
Bập bềnh thuyền ai đậu bến sông trăng
Nừa vầng bán cung nghiêng tình Mặc Tử
Mưa giăng Núi Ngự trắng lụa phù vân

Trông về nơi cũ, hoen dòng lệ liễu
Sông Hương Núi Ngự đọng sầu tương tư


Tiểu Vũ Vi

HUẾ, THI CA VÀ TÔI - Kỳ 3

HUẾ, THI CA VÀ TÔI

Kỳ 3:

Nhắc đến Huế thơ, tôi lại hoài niệm về thôn Vỹ Dạ và nhà thơ Hàn Mặc Tử. Ba tôi đã có lần đưa tôi về chơi thôn Vỹ.Thôn Vỹ Dạ, nằm bên kia Đập Đá, dọc theo sông Hương tới Bến Cạn, ẩn hiện trong màn sương trắng trong, dưới những hàng cau xanh tươi quyện trong mùi hương bưởi thoang thoảng dịu êm. Trong thơ của Hàn Mặc Tử, thôn Vỹ Dạ là một thôn đẹp lãng mạn, hữu tình và rất nên thơ. Một nét đẹp mượt mà, óng ả và tình tứ với những khu vườn hoa sum suê trái xanh như lá ngọc, những phủ đệ tường đá rêu phong, một dòng sông trăng chuyên chở những khối tuyệt tình…


Sao anh không về chơi thôn Vỹ?
Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên,
Vườn ai mát quá xanh như ngọc
Lá trúc che ngang mặt chữ điền

…

Ơ khách đường xa khách đường xa,
Áo em trắng quá nhìn không ra...
Ở đây sương khói mờ nhân ảnh
Ai biết tình ai có đậm đà?

(Đây thôn Vỹ Dạ- Hàn mặc Tử)


Thôn Vỹ cũng là nơi mà ánh trăng đẹp nhất Huế. Trăng sáng suốt đêm thâu. Trăng tròn rồi lại khuyết nhưng tự bao đời vẫn vằng vặc tỏa bóng, lúc mờ ảo, lúc hư vô…Trăng theo cánh gió quyện hương đêm về ru tình cho hồn trang trải những nỗi sầu thương…Trăng vẫn dõi bóng đơn côi, thả ánh ngà lung linh như ngàn điệu khúc Nghê thường mê say…


Ta muốn mua vầng trăng của em
Từng đêm yêu dấu vẫn từng đêm
Hồn ta lạc giũa vùng mê ảo
Trăng vẫn ru ta giấc ngủ mềm

Ta muốn mua vầng trăng nhớ thương
Dấu yêu chìm đắm mộng thiên đường
Ủi an ta lúc đời hiu quạnh
Trăng của ân tình trăng vấn vương

(Mua trăng- Khiếu Long)


Tôi yêu những đêm trăng tình tự của Vỹ Dạ. Vào mùa trăng, những hương bưởi, hương cau, hương chanh, hương lài, hương sứ… đua nhau trổ hoa. Đâu đây thoang thoảng một làn hương mỏng ngọt ngào chợt vỡ trong đêm


Ánh trăng nhẹ khẽ mơ theo gió
Như nghiêng vành nón rủ tóc thề
Buông lơi…trầm mặc…vân vê
Mùi hương hoa quyện bước về dưới trăng

(Thu Hằng- Mùa trăng hương nồng)


Huế còn là vùng đất nổi tiếng về những món ăn ngon, vật lạ…Có lẽ Huế ngày xưa là của một thời vua chúa cho nên Huế có nhiều cao lương mỹ vị dành cho ẩm thực cung đình, nhiều đặc sản đầy hương vị. Huế đã tập cho tôi biết ăn cay. Tôi tuy đã rời xa Huế hơn một phần tư thế kỷ nhưng tôi vẫn không thể nào quên được chè bắp và cơm Hến cay thơm ngon đặc biệt ở Cồn Hến,



Đã mê ớt đỏ cay nồng
Tìm trong vị hến một dòng Hương xanh
Ruốc thơm, cơm nguội, rau lành
Mời nhau buổi sáng chân thành món quê

(Lục bát đặc sản Huế-Võ Quê)



hay bún bò Gia Hội, bánh canh Nam Phổ, bánh khoái Thượng Tứ, bánh bèo Ngự Bình, bánh bột lọc của « Mụ Đỏ»


Bột trong bọc thịt tôm hồng
Lá xanh em gói ươm nồng hương yêu
Bánh ngon nước mắm cay nhiều
Anh ơi dùng tạm bữa chiều cùng em

(Quỳ Lê)


Tuy đây là những món ăn bình dân nhưng đã để lại cho những người con xa xứ một nỗi nhớ khắc khoải về một mùi hương vị cay nồng, ấm nóng nặng tình nước non, về người con gái Huế khéo léo, đảm đang, công dung ngôn hạnh vẹn toàn như những nàng Tấm thảo hiền…



Những năm tháng tôi ở Huế, chiến trận vẫn tiếp diễn, ngày càng khóc liệt hơn…Tôi đã từng như ba tôi chứng kiến, đau đớn và xót xa với mỗi vết thương của Huế…Tôi cũng đã từng tự hào mỗi khi người dân Huế kiên cường vươn lên từ trong thảm nạn điêu tàn đổ nát của chiến tranh hay thiên tai.



Tôi không phải là người Huế nhưng lại yêu và nhung nhớ Huế vô cùng…Tôi yêu cái huyền ảo hư hư thực thực của Huế mộng Huế mơ. Tôi yêu cái mong manh lụa là tợ như sương khói của Huế thơ…Tôi yêu cái tâm Huế kín đáo bình dị chịu thương chịu khó.



Nhà văn Trần Doãn Nho đã gói trọn một góc trời Huế trong những dòng sau : « … dù thay ngôi đổi chủ, Huế vẫn là Huế bún bò, Huế cơm hến, Huế mưa dầm, Huế phượng đỏ, Huế gió Lào, Huế những cơn bão rớt, Huế lội nước lụt, Huế lăng tẩm hẹn hò, Huế răng tê mô rứa, Huế cao sang và nghèo hèn, Huế hòa bình và sục sôi tranh đấu, Huế cao thượng và hẹp hòi, nghiệt ngã, Huế những mối tình đài các và những thành kiến triền miên, Huế chiếc nón bài thơ và Huế ngủ đò, Huế ở thì buồn xa thì nhớ, Huế tôn nữ và Huế bình dân… ».



Phải, Huế mà tôi yêu là như thế đó ! Huế thương nhớ ơi, xin cho tôi gửi trọn tấm chân tình về một cố đô thơ mộng, mơ huyền đã đem cho tôi bao cảm xúc, bao rung động, bao mơ ước, bao khát khao thầm kín…, đã cùng chia sẻ với tôi một quãng thời thơ ấu dưới bom đạn…Giờ đây, cho dù ở nơi đất khách quê người, tôi vẫn gửi trăm nhớ ngàn thương về Huế, về một cõi ru tình:



Nhớ về Huế


Nhớ về Huế mộng mơ màu áo tím
Cầu Tràng Tiền guốc khua nhịp kiêu sa
Chao nghiêng vành nón thướt tha tà lụa
Tóc huyền buông xỏa lụy khách hào hoa

Nhớ về Huế sương mờ giăng Núi Ngự
Một giải tơ vàng rủ xuống dòng Hương
Mái nhì mái đẩy, thuyền trôi lờ lững
Vọng khúc Nam Bình da diết luyến thương

Nhớ về Huế xanh hàng cau thôn Vỹ
Sông trăng cổ độ òa trắng đêm thâu
Trải sóng thi ca, ươm tình Tôn Nữ
Lồng trong đáy nước rụng rơi nhánh sầu

Nhớ về Huế những con đường Đại Nội
Cửa Thượng tứ tường đá phủ rêu phong
Vẳng vào thinh không hồi chuông Thiên Mụ
Gọi vào tiền kiếp hồn thiêng Tiên Rồng

Nhớ về Huế ngọt ngào mùi hương bưởi
Xuôi Thuận an nghe biển gió ru hời
Chiều Đông Ba nồng cay thơm cơm Hến
Bến Vân Lâu huyền thoại vướng mây trời

Ôi chi lạ chừ, răng mà nhớ rứa !
Huế lãng mạn đẹp tựa nón bài thơ…


Tiểu Vũ Vi


HẾT



Viết tại Paris, một đêm nhớ Huế 2/6/2006
Vũ Tuyết Như
(Bích Phượng)

HUẾ, THI CA VÀ TÔI - Kỳ 2

HUẾ, THI CA VÀ TÔI

Kỳ 2:

Dập dềnh sóng vỗ mạn thuyền
Ngồi nghe ca Huế mà lòng bâng khuâng!
Tương tư với nguyệt cùng mây
Hỏi non nước ấy đắm say bao tình?



Sông Hương - Núi Ngự là biểu tượng văn hóa, phong thổ của kinh đô Huế. Nhà thơ Bùi Giáng đã từng tâm sự rằng: « Dạ thưa xứ Huế bây giờ. Vẫn còn núi Ngự bên bờ sông Hương ! »…


Hồn xưa bóng cũ quyện mây trời
Đại Nội mưa buồn lất phất rơi
Điệu hát Nam Ai sầu suốt kiếp
Câu hò Mái Đẩy nhớ ngàn đời
Nam Giao nắng tắt vầng dương nhạt
Thọ Lộc chiều buông sắc ráng vơi
Đứng giữa Hoàng Thành nghe tiếng gió
Xa xa Đỉnh Ngự ánh trăng vời

(Thứ Lang- Hồn Huế)


Huế là xứ sở thanh bình của thơ và mộng. Nói đến Huế là nói đến cái gì đó rất riêng, rất đẹp và thơ. Huế có cảnh đẹp người xinh, nhất là có những nàng Công Tằng Tôn Nữ thuộc dòng họ hoàng gia, mang những cái tên hoa mỹ điển hình của xứ Huế. Tôi rất thích những cái tên dài lướt thướt rất thơ này của những nàng Tôn nữ Huế, nào là Công Tằng Tôn Nữ Thị Trân Phương, hay Nguyễn Khoa Thụy Quỳnh Hương…Ba tôi thường đùa với tôi rằng « tên các o Huế dài như mái tóc thề… »…Mỗi lần từ căn cứ Sally Hiệp Khánh- Phú Bài, nơi đóng quân của ba tôi, vào thành nội, tôi có thói quen hay đi tảo bộ trên con đường Lê Lợi, dọc theo bờ sông Hương, ngắm những tà áo dài thướt tha bay trong gió…Từ muôn thuở, chiếc nón bài thơ cùng với tà áo dài của thiếu nữ Huế đã đi vào thi ca, trở thành một vẻ đẹp đặc trưng làm say lòng du khách…


Ở đây áo tím riêng màu
Bài thơ nón mỏng che đầu mỹ nhân

(Vài nét Huế- Nguyễn Bính)



Có một điều đã làm thắc mắc một cô bé học sinh Couvent Sàigòn như tôi, lúc nào cũng quen nhí nhảnh trong bộ đồng phục jupe xanh áo trắng, là không biết tự bao giờ tà áo dài trắng, tím cùng cánh nón bài thơ luôn đi liền với hình bóng người phụ nữ Huế mọi lúc, mọi nơi, trong nhà, ngoài phố ; ngay cả khi tôi nhìn các o gánh ràng rong ngoài chợ Đông Ba cũng duyên dáng kín đáo trong chiếc áo dài Cát Tường Le mur đó


Người xứ Huế yêu thơ và nhạc lễ
Tà áo dài trong trắng nhẹ nhàng bay
Nón bài thơ e lệ nép trong tay
Thầm lặng bước những khi trời dịu nắng...

(Bích Lan)


Ba tôi thì cho rằng người con gái Huế thích bận áo dài Huế vì Huế là hiện thân của chiếc áo dài quê hương với hai vạt áo nghĩa tình “ Trường Sơn “ và “Nam Hải”. Mỗi lần nhắc đến gái Huế thì tôi lại nhung nhớ đến một tà áo dài lụa trắng đơn sơ, một mái tóc thề, một chiếc nón bài thơ mà nhà thơ Huy Cận đã từng xao xuyến ngẩn ngơ:


Áo trắng đơn sơ, mộng trắng trong
Hôm xưa em đến, mắt như lòng...
Nở bừng ánh sáng em đi đến,
Gót ngọc dồn hương bước tỏa hồng


Tôi mang tâm hồn lãng mạn nên yêu màu tím của tuổi học trò…Và khi đến Huế tôi đã ngất ngây say đến một màu tím của Huế, màu tím của nhu mì, của thầm kín, của đức hạnh, của thủy chung.


Nắng vương nhẹ gót hài thiếu nữ
Cánh phượng hồng như dấu hiệu chia tay
Em thân ơi, anh đã sống những ngày
Huế tim tím ngất say tà áo ấy

(Màu tím Huế nhớ nhung – Lê Trọng Phú)


Và không bao giờ tôi quên được những buổi trưa hè oi ả của ngọn gió Hạ Lào, ngồi trong xe jeep của tiểu đoàn, tôi đã lặng nhìn say sưa những tà áo tím duyên dáng Đồng Khánh, che nghiêng vành nón, suối tóc thề xỏa vai dịu dàng thướt tha bước khoan thai trên cầu Tràng tiền


Qua Đồng Khánh nhìn sân trường xao xuyến
Huế muôn đời ưa cám dỗ thi nhân
Bóng dáng nào hò hẹn khách dừng chân
Hay là tại nón bài thơ ai đội

Trải vạt áo dài thi ca muôn thuở
Xỏa mái tóc huyền thi nhạc giao duyên
Môi ai cười vành nón lá che nghiêng
Nghe vướng vấp bước chân người khách lạ

(Một lần về thăm Huế - Yên Sơn)


Chiếc áo với hai tà bay lửng lơ cuốn quít theo làn gió trông thật thơ mộng, thật trữ tình …Hình ảnh này đã khơi nguồn cảm hứng cho biết bao tâm hồn nghệ sĩ, phong phú hóa kho tàng thơ, văn, nhạc, họa, nhiếp ảnh trong văn học nghệ thuật Việt Nam như thi sĩ Nguyên Sa đã ngất ngây gửi hồn trong hai tà áo người tình:


Có phải em mang trên áo bay
hai phần gió thổi một phần mây
hay là em gói mây trong áo
rồi thở cho làn áo trắng bay ?

Nguyên Sa (Tương Tư)


Cái duyên dáng của người con gái Huế được thể hiện qua mái tóc thề buông dài xỏa kín bờ vai. Có lẽ vì thế mà ba tôi thích tóc tôi lúc nào cũng để dài chấm lưng. Mái tóc thề của nàng Tôn Nữ Huế , thơm thoang thoảng mùi dạ lan, biểu tượng nét nguyên trinh của thuở áo trắng học trò vừa chớm biết yêu đương. Một làn thu ba sâu vời vợi phảng phất một chút tình Huế u buồn. Một nụ cười như đóa hàm tiếu e ấp thẹn thùng dưới vành nón lá che nghiêng…


Mái tóc thề xỏa trên bờ vai
Cho tôi nhung nhớ tháng năm dài
Nón lá nghiêng che đôi mắt ngọc
Cho tôi thờ thẩn mộng thiên thu

Đóa hồng tươi bờ môi son đỏ
Mắt nhung huyền đài các mộng mơ
Dáng hồn nhiên sơn ca tình ái
Em mỉm cười ngây dại nắng vàng tơ

(Vương Ngọc Long- Huế ngọc)


Chỉ bấy nhiêu đó thôi cũng đủ làm cho bao nhà thơ, nhà văn và nhạc sĩ phải ngẩn ngơ rồi nhung nhớ đến đi tìm


Một ngày mùa đông chân về Huế
Đi lang thang tìm mái tóc thề
Mà ngày xưa khi chiều đánh mất
Để vơi sầu giây phút tái tê.

(Đông Hòa- Duyên áo tím)

để rồi suốt cả đời luôn vấn vương một tà áo tím thướt tha trên bến sông Hương

Chiều qua sông Hương
Lòng bao vấn vương
Một tà áo tím
Tím cả sông Hương

(Tím Huế- Phạm Sĩ Trung)

Con gái Huế không chỉ đẹp về hình dáng mà còn đẹp cả trong giọng nói thỏ thẻ nhẹ nhàng, thiệt “ mặn mà có duyên “. Những tiếng « dạ, thưa… » ngọt lịm làm cho người nghe dù chỉ một lần đã thấy vấn vương suốt cả đời


Giọng em vang tự trời quê Huế
Nhẹ thoáng, xanh veo, mà xốn xang
Nồng cháy như mồi thông núi Ngự
Giọng em nửa thực, nửa mơ màng
Chỉ một lần nghe đủ nhớ đời…

(Huy Cận- Giọng em)


Những ngôn ngữ kỳ lạ của Huế, đã từng làm cho tôi một thời chới với, nào là “mô, tê, răng, rứa”,“bên ni, bên nớ“, “chua choa “ hay những tiếng “hỉ“ gieo cuối câu làm cho tiếng nói của người dân Huế mang âm hưởng của nhạc, thật trầm lắng, du dương và gọi tình…Có lẽ vì thế, tuy rằng ba tôi là trai Bắc Ninh, mẹ tôi là gái Bến Tre, nhưng tôi lại có một giọng nói phảng phất âm hưởng của Huế…Có lẽ vì tôi gắn bó và quyến luyến Huế cho nên tôi đã không biết học nói theo tiếng Huế tự bao giờ. Tôi còn nhớ đã đọc một bài thơ viết về Huế từ thập niên năm mươi của một nữ sinh lớp đệ tam trường Đồng Khánh; bài thơ gói trọn hết cái nét dí dỏm dể thương của ngôn ngữ Huế giàu nhạc điệu, đầy thi vị:


Chi lạ rứa, chiều ni tui muốn khóc
Ngó chi tôi đồ cỏ dại hoa hèn
Nhìn chi tui hình đom đóm trong đêm
Cho thêm tủi bên ni bờ cô tịch

Tui mơ ước có bao giờ tuyệt đích
Tui van xin răng mà cứ làm ngơ
Rồi ngó tui chi lạ rứa hững hờ
Cho thêm tủi bên ni bờ cô tịch


(Huế chi lạ rứa)


(Xem tiếp Kỳ 3)



Viết tại Paris, một đêm nhớ Huế 2/6/2006
Vũ Tuyết Như
(Bích Phượng)

HUẾ, THI CA VÀ TÔI - Kỳ 1

HUẾ, THI CA VÀ TÔI

Kỳ 1:

Huế - vùng đất mộng mơ, đã lắng sâu trong tiềm thức của tôi với tình cảm thân thương, đằm thắm. Hầu hết mỗi người trong chúng ta đều được một lần nghe nói đến sông Hương, núi Ngự, thôn Vỹ Dạ, chùa Thiên mụ, cầu Tràng tiền…qua những khúc tình ca đã viết về cố đô thân yêu này…

Ai ra xứ Huế thì ra
Ai về là về núi Ngự
Ai về là về sông Hương
Nước sông Hương còn vương chưa cạn
Chim núi Ngự tìm bạn bay về
Người tình quê ơi người tình quê thương nhớ lắm chi

( Ai ra xứ Huế- Duy Khánh)


Huế buồn, Huế đẹp, Huế thơ...sao lại để cho tôi trăm ngàn lưu luyến, vấn vương! Mỗi lần nghe nhắc về Huế, là mỗi lần nhớ đến Huế, là nhớ về một vùng ký ức xa xôi, nhớ đến não lòng…


Những đêm dài nhức nhối trên sông Hương
Thả tương tư bay bổng khắp Nội thành
Như sợi khói bay tròn quanh núi Ngự

( Khói tương tư - Đỗ Hữu Tài)


Huế đến với tôi lần đầu tiên khi tôi bước vào lứa tuổi ô mai đầy mộng mơ, trong mùa hè đỏ lửa 1972. Năm đó Đông Hà rồi cổ thành Quảng Trị thất thủ. Máu loang như màu phượng đỏ trên Đại Lộ Kinh Hoàng, trên con đường số 1 từ Mỹ Chánh ra Quảng trị với sự tàn sát dã man của đoàn người tản cư chen chúc. « Một người lính dù, nước mắt chan hòa, đứng lặng giữa hàng trăm, hàng ngàn xác chết, bên cạnh nững chiếc xe đạp, xe gắn náy nằm ngổn ngang, chỏng gọng…Những chiếc xe jeep, xe hồng thập tự, vết đạn xuyên lỗ chỗ. Ngọn gió Lào nóng rát mặt đẩy đưa cánh cửa xe cho thấy những xác người nằm trên băng ca…Có bộ xương em bé nằm trên bộ xương người mẹ dưới bụi gai. Có xác khô đét như người tiền sử…có xác nằm sấp, có xác nằm co…Tất cả im lặng . Không có tiếng nguời, không có tiếng chim… » (Trích đoạn « Những oan hồn trên Đại lộ Kinh Hoàng »- Trần Đức Tường). Sau lần chứng kiến đau thương đó, Ba tôi được lệnh dời tiểu đoàn quân y về đóng quân ở cây số thứ 17 Hiệp Khánh- Phú Bài- Huế.



Và mảnh đất thần kinh này bỗng dưng đã trở nên quen thuộc và thân thương với tôi… Ba tôi cũng bị "chinh phục" bởi Huế. Người thường tâm sự rằng:" Tuy rằng quê quán ở Kinh Bắc, nơi quê hương quan họ; tuy rằng sinh sống ở Sài Gòn, nhưng bây giờ có ai hỏi tôi, nơi nào ở Việt Nam tôi nhớ nhất thì tôi sẽ trả lời là "Huế". Nhiều người hỏi tôi, có mối tình nào ở miền Sông Hương, Núi Ngự. không ? Thực tình thì không phải như vậy. Có lẽ là suốt 10 năm đi lính Nhảy Dù, tôi đã đổ ra rất nhiều mồ hôi và đôi khi cả máu mình cho vùng đất thơ mộng nhưng cũng nhiều đau thương nghèo khó này..." Tôi cũng thế. Tôi sinh ra và lớn lên ở Sài Gòn phồn hoa đô thị nhưng lại yêu thích cố đô cổ kính này. Tuy tôi biết Huế dưới khói lửa chiến tranh tàn khốc nhưng ở đây, từ những đường mái ngói cong cong hoang tàn đổ nát của thành nội, từ những tường đá rêu phong của đền đài, chùa chiền lăng tẩm đến dòng Hương giang nước xanh biếc lững lờ trôi, và núi Ngự bình chìm trong sương khói, mơ màng với gió trăng; tất cả đều mang một nét đẹp đắm say như một bức tranh họa đồ diễm tuyệt của thiên nhiên:


Đường vô xứ Huế quanh quanh
Non xanh nước biếc như tranh họa đồ…

(Ca dao)

Vì thế mà tôi đã quyến luyến Huế, quyến luyến một vùng đất của dáng Huế thơ, một bầu trời của chất Huế nhạc và một thế giới của tâm Huế tịnh yên nhưng quật cường bất khuất…


Đi mô cũng nhớ quê mình
Nhớ Hương giang nước biếc, nhớ Ngự bình trăng trong


Những tháng ngày ở Huế, có lẽ do bản tính tôi đa sầu đa cảm từ hồi bé thơ cho nên dòng sông Hương có một sức quyến rũ đối với tôi một cách lạ thường.



Nước đầu cầu khúc sâu khúc cạn
Chéo qua Ngọc Trãn đến vạn Kim Long
Giữa sông Hương gợn sóng khuynh thành
Đêm khuya một chiếc thuyền tình ngã nghiêng

(Ưng Bình Thúc Giạ Thị)



Tôi thường thích ngồi trên những bậc thang rêu phong của chùa Thiên Mụ để ngắm nhìn sóng nước Hương Giang dưới cảnh chiều tà dần buông…Thiệt đẹp lắm ! Nhìn mặt nước óng ả những giọt nắng cuối cùng, tôi để tâm hồn mình lâng lâng vào trong một thế giới mơ huyền của mùa trăng. Rồi dưới ánh nguyệt tĩnh mịch mơ màng đó, thoang thoảng trong gió âm vang những câu hò mái nhì Huế trầm lặng u hoài. Soi bóng dòng Hương những chiếc đò chuyên chở những cung điệu Nam Ai, Nam Bình não nề ai oán nặng tình yêu thương non nước.



Chiều chiều, trước bến Vân Lâu
Ai ngồi, ai câu, ai sầu ai thảm
Ai thương, ai cảm, ai nhớ, ai trông
Thuyền ai thấp thoáng bên sông
Đưa câu mái đẩy chạnh lòng nước non…

(Ưng Bình Thúc Giạ Thị)



Tôi đã không biết có tự bao giờ nhưng người dân Huế thường tự hào rằng sông Hương là trái tim, là linh hồn, là chiếc nôi của văn hóa nghệ thuật độc đáo của đất nước thần kinh này…Tôi thấy sông Hương xinh đẹp dịu dàng như những o Huế, chảy vào tận đáy sâu của tâm hồn khiến cho Huế trở nên thơ.


Dòng Hương duyên dáng lung linh
Như O con gái tự tình đêm trăng
Mơ màng sương khói mây giăng
Tóc thề buông xỏa đón vầng bán cung
Phím đàn gieo khúc não nùng
Rối lòng lữ khách muôn trùng vấn vương

(Hương Giang dạ khúc - Tiểu Vũ Vi)


Và con sông đã từng chứng kiến biết bao biến cố thăng trầm của Huế qua những thời đại nhục vinh trở nên nguồn cảm hứng diệu kỳ vô tận. Bao tao nhân mặc khách đã đề bút cho dòng sông của thi ca, nhạc họa, của kiến trúc, của nghệ thuật xứ Huế này. Thi hào Nguyễn Du đã từng cảm tác về sông Hương rằng:


Hương giang nhất phiến nguyệt
Kim cổ hứa đa sầu


Sông Hương một mảnh nguyệt
Lai láng sầu cổ câm


Hương giang cũng được vua Thiệu trị đề thưởng mấy dòng sau:


Thiên tửu vị can nhu ngạn thụ
Sóng hoa do luyến kết vân anh


Cây cối hai bên bờ sông còn đẫm sương
Hoa trên núi còn vương vấn với mây đẹp đẽ



Trên sông nước Hương Giang, đêm về là cả một thế giới đầy thơ mộng và hết sức quyến rũ, đầy dẫy những con đò tình xuôi ngược trên sông, hòa trong tiếng mái chèo khua đọng, văng vẳng một giọng hò mái nhì tình tứ, thiết tha:


Thuyền về Đông Ba, thuyền qua Đập Đá
Thuyền từ Vỹ Dạ thẳng ngã ba Sềnh
Lờ đờ bóng ngã trăng nghiêng
Giọng hò mái đẩy nhắn tình nước non


Nhà thơ Tôn Thất Phú Sĩ cũng đã từng hoài mơ được « xuôi dòng Hương Giang »


Mây lơ lững trôi theo dòng nước chảy
Mái chèo đưa khua dợn sóng đôi bờ
Xin lặng thinh nghe giọng hò lơ lẵng
Tự xa xưa như muôn kiếp ai chờ


Quả thật, Huế vốn nổi tiếng với dòng âm nhạc dân gian, với những làn điệu dân ca trữ tình như điệu hò mái nhì, mái đẩy, khoan thai, dàn trải, ngọt ngào như tâm hồn người dân xứ Huế hiền hòa; những điệu lý bay bổng, mượt mà như lý con sáo, lý hoài xuân, lý tình tang…


Bước qua xứ Huế đã lâu
Chưa phai kỷ niệm chìm sâu thuở nào
Chân đi ghi dấu Nam Dao
Trường Tiền bao nhịp tôi bao dạ sầu
Tiếng tiêu vang vọng Vân Lâu
Hương Giang nước biếc đêm thâu giọng hò
Lời này nhắn gởi đến o
Trăm thương ngàn nhớ điệu hò trong tôi.


(Việt Hải- Huế, Em tôi)


Bên cạnh đó, Huế còn một dòng ca nhạc cung đình đầy tính trang trọng gọi là nhạc Lễ hay nhã nhạc như giao nhạc, miếu nhạc, ngũ tự nhạc, đại triều nhạc, thường triều nhạc, yến nhạc. Nhã nhạc cung đình Huế có một giá trị nghệ thuật cao được UNESCO nhìn nhận là di sản văn hóa phi vật thể và truyền khẩu của nhân loại.

Nhưng tôi thì lại thích cái nét trữ tình đậm đà của ca Huế hơn…Ca Huế nằm giữa hai dòng nhạc và mang những đặc trưng riêng với chất trữ tình sâu lắng làm xao động lòng người. Ca Huế bao gồm cả hai yếu tố ca Huế và đàn Huế.

Còn gì tình tứ, thơ mộng và lãng mạn hơn là xuôi dòng Hương Gìang lững lờ trên một chiếc đò ngang, rồi thả thuyền, chơi trăng, thả thơ, nghe ca Huế…



(Xem tiếp Kỳ 2)



Viết tại Paris, một đêm nhớ Huế 2/6/2006
Vũ Tuyết Như
(Bích Phượng)

TỬ VI HOA

TỬ VI HOA

Bạch Cư Dị


紫 薇花

白居易

丝纶阁下文章静
钟鼓楼中刻漏长
独坐黄昏谁是伴
紫薇花对紫薇郎




Tử vi hoa


Mịch Luân các hạ văn chương tĩnh
Chung cổ lâu trung khắc lậu trường
Độc toạ hoàng hôn thuỳ thị bạn
Tử vi hoa đối tử vi lang




--Dịch nghĩa--


Dưới gác Mịch Luân đã yên lặng chuyện văn chương
Chuông trống lầu canh báo đêm đã vang xa
Một mình ngồi từ sáng đến chiều, ai là bạn?
Hoa tử vi đối mặt với người yêu hoa tử vi


--Bản dịch của Ngô Văn Phú--


Hoa tường vi


Gác Mịch Luân bặt văn từ
Lầu chuông lầu trống báo giờ dồn vang
Thâu ngày vắng bạn lứa trang
Hoa tường vi lại ngắm chàng tường vi



--Bản dịch của Nguyễn phước Hậu—



Mịch Luân gác lặng chuyện văn thi
Tiếng trống chuông đêm vọng gác về
Sáng tối một mình ngồi ngóng bạn
Tường vi đối kẻ thích tường vi.


--Bản dịch của Tiểu Vũ Vi --



HOA TƯỜNG VI


Thể Lục Bát:

Mịch Luân đã vắng văn thơ
Chuông vang trống giục điểm giờ chiều rơi.
Bạn đâu? Hết đứng lại ngồi
Tường vi hoa nở đối người yêu hoa.

Tiểu Vũ Vi




Thể Tứ Tuyệt:

Thơ văn đã lặng gác Minh Luân
Đêm vọng lầu chuông tiếng trống tuần
Ngày lướt chiều qua chờ bóng bạn
Tường vi hoa nở đối tình quân.

Tiểu Vũ Vi

Tính Chất Lãng Mạn Qua Thi Ca - Kỳ 3

Tính Chất Lãng Mạn Qua Thi Ca

Kỳ 3:



Tôi từ nhỏ theo học chương trình Pháp. Là nữ sinh Couvent des Oiseaux, tôi hấp thụ nền văn hóa Tây phương rất sớm. Tôi thích cái nét lãng mạn phóng khoáng tự nhiên trong thi ca Pháp đã làm nổi bật thế giới nội tâm và tình cảm con người, khát khao về một tự do, tự do trong suy tưởng, tự do trong nghệ thuật, tự do trong cấu trúc làm thơ. Tôi say mê dòng thơ Jacques Prévert, Paul Verlaine, Guillaume Apollinaire hay Alphonse de Lamartine…Tôi yêu thích thơ Prévert vì thơ ông giản dị, vì ông đem tiếng nói bình dân thường ngày vào trong thơ. Thơ của ông chứa chan đầy tình cảm yêu thương. Bài thơ của ông mà tôi thích nhất có lẽ là bài “Les feuilles mortes” ( “ Vàng lá mùa thu”)


…C'est une chanson qui nous ressemble.
Toi, tu m'aimais et je t'aimais
Et nous vivions tous deux ensemble,
Toi qui m'aimais, moi qui t'aimais.
Mais la vie sépare ceux qui s'aiment,
Tout doucement, sans faire de bruit
Et la mer efface sur le sable
Les pas des amants désunis…


Bản dịch của Mùi Quý Bồng :


…Một bài tình ca
Kể chuyện đôi ta.
Nàng: Em yêu Anh!
Chàng: Anh yêu Em!
Và đôi ta sống
Cuộc tình đôi lứa
Nhẹ nhàng như mơ
Hạnh phúc vô bờ…

Mà, đời không lặng yên
Gây cuộc chia phôi
Tuy nhẹ nhàng thôi
Chẳng gợn chút tăm hơi...

Và cơn sóng vô tình
Xóa vết chân ai
Bờ cát thôi không còn
In dấu tình xưa!

Người phu quét đường
Gom lá vàng, cũng là gom
Bao nhiêu kỷ niệm,
Bao hối hận, và nuối tiếc...



Thơ của Apollinaire thì đa dạng hơn có lẽ vì ông đi đây đó nhiều, học rộng, có nhiều mối tình sâu đậm, kinh nghiệm sống của ông cũng phong phú, tác phẩm của ông viết lại nhiều. Bài thơ của ông gây cho tôi nhiều ấn tượng nhất là bài « L’adieu » và bài « Le pont de Mirabeau »


L'Adieu


J'ai cueilli ce brin de bruyère
L'automne est morte souviens-t'en
Nous ne nous verrons plus sur Terre
Odeur du temps brin de bruyère
Et souviens-toi que je t'attends

Ta đã hái nhành lá cây thạch thảo
Em nhớ cho mùa thu đã chết rồi
Chúng ta sẽ không tao phùng được nữa
Mộng trùng lai không có ở trên đời
Hương thời gian mùi thạch thảo bốc hơi
Và nhớ nhé ta đợi chờ em đó...

(Lời vĩnh biệt- Bùi Giáng)


Hiện tại tôi sinh sống và định cư tại Pháp. Mỗi lần tôi về lại Paris kinh kỳ ánh sáng, thả bộ theo dòng sông Seine, đứng trên cầu Mirabeau, nhìn dòng nước lặng lờ trôi, tôi lại nhớ những dòng thơ trữ tình của ông:


L’amour s’en va comme cette eau courante
L’amour s’en va
Comme la vie est lente
Et comme l’Espérance est violente
Vienne la nuit sonne l’heure
Les jours s’en vont
je demeure

Passent les jours et passent les semaines
Ni temps passé
Ni les amours reviennent
Sous le pont Mirabeau coule la Seine
Vienne la nuit sonne l’heure
Les jours s’en vont
je demeure

(Le Pont de Mirabeau- Guilaume Apollinaire)



Tình đã mất như nước sông muôn thuở
Lững lờ trôi
tình còn mãi lê thê
Hy vọng mong manh, đau đớn, ê chề
Rồi đêm đến,
ngày qua,
anh vẫn đó

Theo năm tháng dòng đời trôi vàng võ
Như thời gian
tình yêu chẳng quay về
Dưới nhịp cầu nước vẫn cuốn trôi đi
Rồi đêm đến
ngày qua
anh vẫn đó


(Nước chảy qua cầu- Nguyễn Tâm Hàn)



Đường Thi và thơ đường luật đến với tôi rất muộn màng. Thế giới Đường thi là một thế giới huyền thoại thần tiên thoát tục, phong phú, đa dạng, bát ngát, vô biên, vô tận, là một bức tranh thủy mạc hài hòa, đượm hồn thơ ý nhạc... Tôi yêu thơ Lý Bạch, Đỗ Phủ, Vương Duy, Lương Ý Nương…Bài thơ này của Lý Bạch đã gợi trong tôi nỗi nhớ quê hương sâu sắc khi mình đang mang thân viễn xứ lưu lạc nơi đất người.



Tĩnh dạ tứ


Sàng tiền minh nguyệt quang,
Nghi thị địa thượng sương.
Cử đầu vọng minh nguyệt,
Đê đầu tư cố hương.


Dịch Nghĩa


Đầu giường, ánh trăng rọi sáng,
Tưởng là sương trên mặt đất
Ngẩng đầu ngắm trăng sáng
Cúi đầu nhớ quê cũ


Bản dịch của Trần Trọng San


Trước giường ngắm ánh trăng sa,
Trắng phơi mặt đất, ngỡ là ánh sương
Ngẩng đầu trông ngắm vầng trăng;
Cúi đầu lại nhớ xóm làng ngày xưa.



Tôi yêu thơ văn từ thuở nhỏ. Trong văn chương tôi hình như có chút kết hợp hài hòa giữa nét lãng mạn đa tình của con gái quan họ Bắc Ninh và vẻ đẹp ngọt ngào thủy chung của người dân Bến Tre; giữa một lối thơ tự do phóng khoáng viết theo từ những cảm xúc chân thành như thơ Tây Phương không gò bó theo lề luật cấu trúc và một tâm hồn thơ sâu sắc « tức cảnh sinh tình » của Đường thi. Với tôi, làm thơ viết văn, trước tiên là để muốn đóng góp một phần nhỏ nhoi của mình trong việc « gìn vàng giữ ngọc » nền văn học và tiếng Việt của mình nơi quê người, và cũng để cho tôi cùng chia sẻ sự đam mê nghệ thuật của mình với những người đồng cảm:



"Thơ là những rung động tuyệt vời của cảm xúc, phát xuất từ niềm hạnh phúc, nỗi đớn đau, sự muộn phiền và xen lẫn đâu đó thấp thoáng những ước mơ, nỗi mong chờ và cả niềm hy vọng... Những người làm thơ là những người muốn chuyên chở những cảm xúc đó bằng sự kết hợp giữa tâm hồn và vần điệu... Để rồi những bài thơ được hình thành và từ đó gởi đi mong chia xẻ với những người đồng cảm…" (Khiếu Long)




HẾT



Viết tại Paris, 28/04/2007
Vũ Tuyết Như
(Bích Phượng)





Tháng mười hai, Paris và em



Tháng mười hai sông Seine mờ sương lắm
Ngọn gió heo may lùa tóc em bay
Cơn mưa phùn đăng đẳng dài giọt tình
Rơi héo hắt trên môi em trinh trắng

Tháng mười hai đẫm ướt hạt mưa bụi
Nhạt nhòa ngôi tháp cổ dưới đèn khuya
Paris về đêm òa vỡ những ngậm ngùi
Hương thời gian thoảng trên dòng ngọc biếc

Tháng mười hai tiếng vỹ cầm ngọt lịm
Xé vỡ thinh không những nốt nhạc xanh
Tơ ai kéo cho sầu lắng tình hồng
Dàn giao hưởng đưa Chopin vào đêm tuyệt

Tháng mười hai em mơ tình dịu ngọt
Như phố chiều rộn rã đợi hồi chuông
Paris rực rỡ áo nhung diễm huyền
Lấp lánh ngàn sao…đông về thì phải

Tháng mười hai xôn xao đời bỗng chợt
Níu mây giăng chao nghiêng giọt sương mai
Đẫm đoá tương tư bên gốc thông già
Tiễn thu đi lá vẫy chào dĩ vãng

Tháng mười hai thuyền tình xuôi về bến
Gió cuối mùa chờ đón cánh quyên di
Em về tìm anh giữa giấc mộng thì
Vui tao ngộ cho nụ duyên vừa đến

Tháng mười hai năm nào tình đã chết
Tháng mươì hai năm nay khổ vừa qua
Đêm Noel Thánh chung lời nguyện này
Đời mãi có nhau sầu thôi sẽ hết

Tháng mười hai trong tình yêu vô tận
Hạnh phúc về tràn hương ấm miên man
Vòng tay anh dìu em bước đăng trình
Ta trao nhau yêu thương dài vô tận


Tiểu Vũ Vi
10/12/06

Tính Chất Lãng Mạn Qua Thi Ca - Kỳ 2

Tính Chất Lãng Mạn Qua Thi Ca


Kỳ 2:


Quê Ngoại tôi thì ruộng thẳng phì nhiêu, bốn bề sông nước bao bọc. Bến Tre là vựa lúa lớn của đồng bằng sông Cửu Long, nằm giữa vùng sông nước mênh mông, nơi hội tụ của 3 cù lao lớn. Bến Tre như một cái quạt xòe ra với những nan quạt là những con sông lớn, nhỏ. Một quê hương sông nước hữu tình mà hết thế hệ này đến thế hệ khác gắn bó với những chiếc đò ngang, đò dọc, những chiếc thuyền thúng suốt mùa mưa úng, những chiếc thuyền buôn trên nhiều ngã sông xuôi ngược…


Dòng sông cũ những chuyến đò xuôi ngược
Sông chở chuyên tình tự của quê nhà
Có những chiều anh nhìn em đắm đuối
Thuở dại khờ ngày đó đã thật xa

(Chim sáo không về - Khiếu Long)



Tôi vẫn thường ước ao được đi trên con sông Hàm Luông rộng mênh mông, để được nhìn ngắm cái vẻ đẹp lấp lánh của những rặng dừa xanh biếc dọc hai bên bờ


Tới đây ngủ dưới bóng dừa,
Cá cơm ai nấu rất vừa miệng ăn.
Dường như từ đã nghìn năm,
Đất đai đó mọc bạt ngàn dừa xanh.

(Bến Tre - Lý Thừa Nghiệp)



Bến Tre là vùng đất “địa linh nhân kiệt” đã sản sinh những anh tài trong văn học như Nguyễn Đình Chiểu, Sương Nguyệt Ánh, Võ Trường Toản, Trương Vĩnh Ký, Phan Thanh Giản… Nhà văn hóa Trương Vĩnh Ký - người làm báo đầu tiên ở Việt Nam, người thông thạo 27 thứ tiếng nước ngoài (12 ngôn ngữ phương Tây, 15 ngôn ngữ phương Đông). Trong khoảng thời gian 40 năm (1858 - 1898), Trương Vĩnh Ký đã để lại cho đời 118 tác phẩm, bao gồm sách nghiên cứu, sưu tầm, dịch, phiên âm trong đó có hàng chục quyển sách viết bằng Pháp văn. Trong bài “Học giả Trương Vĩnh Ký” nhà văn Việt Hải đã nhận định rằng: “ Kiến thức uyên bác, năng khiếu thiên bẩm đã tạo cho Petrus Ký là một hình ảnh nổi bật trong văn học sử Việt Nam. Sự nghiệp văn học của ông hình thành trong bối cảnh chuyển đổi từ nền nho học sang tân học với chữ Quốc ngữ theo hệ thống mẫu tự La tinh. Và ông đã thật sự đóng góp nhiều áng văn tiền phong cho sự phát triển chữ Quốc ngữ của chúng ta dùng ngày hôm nay…”


Sương Nguyệt Anh, người con gái tài ba của nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu, là nữ chủ bút ưu tú đầu tiên của Việt Nam. Từ nhỏ, ông ngoại tôi thường kể cho tôi nghe những giai thoại về bà. Tôi rất hâm mộ bà vì bà là người thông minh tài sắc vẹn toàn, sống có đức hạnh thủy chung. Tôi vẫn còn nhớ bài văn tế chồng đầy nghĩa tình tha thiết của bà


Nhớ quân tử xưa
Tướng mạo thung dung
Tánh tình hậu phát
Thong thả con đường thanh đại
Bạn tần giao mấy gã đăng tâm
Tánh năng suy nghiệp huỳnh kỳ
Tài quán chúng nhiều người la bặc cả
Thương thay
Trướng hiệp quản rồi rã a giao tiếp phụ tử chia lìa
Chẳng hay đâu thảo khấu lăng loàn
Phải dự chi mà thấu lý quyền minh
Sao đến nỗi cốt bì tan nát
Ôi, xưa còn nấu thuốc linh đơn, này đã thác theo chòm mây bạc
Giọt nước mắt chảy dài trên má, ruột gan rối bời bời
Ai chẳng than tức tưởi, phận sử quân lược sa tiền
Thiếp nhỏ giọt châu sa thảm thiết!



Năm 1906, hưởng ứng lời kêu gọi của cụ Phan Bội Châu trong phong trào Đông Du, bà đã bán cả ruộng vườn để giúp học sinh xuất dương du học. Tiếng tăm của bà ngày càng được nhiều người biết đến. Năm 1917, bà được mời làm chủ bút tờ “Nữ giới chung” - tiếng chuông của nữ giới. Đây là tờ báo đầu tiên dành riêng cho phụ nữ Việt Nam, do một nữ sĩ tài danh điều hành.


Đem chuông lên đánh Sài Gòn
Để cho nữ giới biết con cụ Đồ

(ca dao Bến Tre)


Bến Tre còn có kho tàng văn học dân gian với những chuyện cổ, thơ ca, câu đố …. Nơi đây, với 75 điệu lý khác nhau, là một trong những cái nôi của dân ca Nam Bộ, là vùng đất tiềm năng cho những điệu hò trên sông nước và hò trên cạn ra đời...như lý con sáo, lý mạ non, lý cái mơn, hò chèo thuyền, hò lờ , hò cấy lúa, hò đối đáp… Lý có nhiều khả năng diễn đạt, đề cập, phản ánh mọi khía cạnh của đời sống thiên nhiên và xã hội, sự vật, sự việc chung quanh, vì vậy đề tài của lý vô cùng phong phú. Lý là tiếng nói của tình yêu lứa đôi hồn nhiên và mộc mạc, là ước mơ trong sáng, là khúc hát ngọt ngào thủy chung


Người về đây dừng chân trên bến
Sóng nước lăn tăn, tâm tình nhắn gởi người yêu
Có sang sông thì chim sáo hát câu hẹn hò
Chiều tà dương mãi còn chờ ai
Tia nắng soi rưng rưng
Đôi bờ bỗng nghe chim nhạn tìm nhau

(Lý Cái Mơn- Lê Giang)


Xứ Bến hiền hòa đã để lại trong lòng tao nhân mặc khách một nỗi vấn vương ngậm ngùi khi chia xa. Nhà thơ Phan Ni Tấn trong bài ca “ Phải lòng con gái Bến Tre” cũng đã mang một tâm tư lưu luyến như thế


Đợi ánh trăng lên đầu cầu soi bước em về
Lòng qua như con nước
lênh đênh vào trong mong nhớ
Vịnh Bến Tre tim bồi hồi lòng muốn theo người ơi

(Phải lòng con gái Bến Tre- Phan Ni Tấn)



Tuy chưa một lần đặt chân về nơi xứ dừa xanh thân yêu nhưng quê ngoại trong tôi đẹp như điệu lý xàng xê, ngọt ngào như lời ru của mẹ khi chiều buông, thiết tha nghĩa tình như sóng nước nghìn thu xuôi về biển


Ai đem điệu lý về xuôi
Câu hò ở lại ngậm ngùi vấn vương
Ru hời mái đẩy nhịp thương
Qua sông chim sáo đoạn trường thở than
Ba tri sầu não tơ đàn
Dạ lang hoài cổ bẽ bàng phận duyên
Hỏi người tình phụ cánh quyên
Khúc ca lẻ bạn nghẹn niềm xót xa…


(Lỡ một cung đàn- Tiểu Vũ Vi)



(Xem tiếp Kỳ 3)



Viết tại Paris, 28/04/2007
Vũ Tuyết Như
(Bích Phượng)



Theo Lục Bình Trôi


Lục bình tím cả dòng sông
Em còn đó nỗi chờ mong những chiều
Tuổi thơ trên những cánh diều
Bay trong ký ức dấu yêu một đời

Bóng thời gian nỗi rã rời
Trong ta tình vẫn đầy vơi ngập lòng
Chiều quê con nước theo dòng
Sông xưa hoang vắng còn không chút tình

Đời trôi theo cánh lục bình
Về đâu dòng chảy linh đinh cơn sầu
Cánh đồng xanh thuở yêu đầu
Mênh mông giấc mộng chìm sâu ngỡ ngàng


Khiếu Long

Tính Chất Lãng Mạn Qua Thi Ca - Kỳ 1

Tính Chất Lãng Mạn Qua Thi Ca


Kỳ 1:


"... Đôi tay nâng lấy cơi trầu,
Trước mời quý khách, sau hầu đôi bên.
Em là con gái Bắc Ninh
Kẻ tấn người tần,
Gửi lên tỉnh Bắc cho gần yến oanh..."

(Em là con gái Bắc Ninh)

Hình ảnh duyên dáng của người con gái bắc đeo yếm thắm lụa đào cổ viền, vận áo the năm thân, bao thắt lưng xanh, váy sồi rủ hình lưỡi trai, chân đi dép cong, đầu chít khăn vuông mỏ quạ, đội nón ba tầm, chân bước thung thăng, nụ cười lúng liếng, ánh mắt đong đưa đưa tình…đã gắn liền với tôi từ thuở ấu thơ… Tuy tôi sinh trưởng trong Nam tại một nơi phồn hoa đô thị nhưng nửa dòng máu chảy trong người tôi mang đậm nét trữ tình lãng mạn của quê hương quan họ. Tôi là con gái Bắc Ninh. Quê Nội mà tôi chưa một lần đặt chân về thăm là một miền quê đẹp như thần thoại, nằm nép mình bên dòng sông Cầu thơ mộng, đã khơi bao nguồn cảm hứng cho các thi sĩ từ ngàn xưa đến nay. Đất Bắc Ninh xưa gọi là đạo Bắc Giang, rồi đổi ra trấn Kinh Bắc, một miền phong phú về mặt dân ca, cũng là một vùng nổi tiếng về phong quang cẩm tú, về điền địa phì nhiêu, về sắc đẹp duyên dáng và tình tứ của những nàng thiếu nữ, về sự thông minh hay chữ và thành đạt của các danh thần, văn sĩ. Theo lời ba tôi kể thì, dân ca Quan họ Bắc Ninh không những là niềm tự hào, là vốn riêng của người dân Kinh Bắc, mà còn là niềm kiêu hãnh, là nét đẹp văn hoá rất riêng của người dân Việt Nam.


Người ta yêu dân ca Quan họ Bắc Ninh không chỉ vì yêu làn điệu trữ tình, ngọt ngào và những luyến láy thể hiện được tâm tư, tình cảm rất đỗi thiết tha của tâm hồn, mà còn yêu cả những câu chữ, lời ca bộc lộ nội tâm rất mực đằm thắm, thủy chung, dào dạt nghĩa tình, văn chương tao nhã, đắm say hồn người….Tôi thường thắc mắc hỏi ba tôi tại sao người ta gọi là quan họ ? Ba tôi bảo theo như lời giải thích truyền từ đời này sang đời khác thì từ « quan họ » xuất phát từ hai từ « quan viên » và « phường họ ». Quan họ là tiếng hát “giữa hai họ nhà quan kết bạn với nhau”. Gần đây, tiến sĩ sử học Trần Đình Luyện-Giám đốc Sở Văn hóa-thông tin tỉnh Bắc Ninh giải thích: “ Quan họ tức là: Nói cái nỗi mà ta yêu nhau, yêu nhau nhưng chẳng lấy được nhau…”. Có lẽ, theo ông, vì nếu ngày xưa, những liền anh, liền chị hát quan họ mà lấy nhau, thì không thể có được những câu hát da diết nhớ thương, tình tứ, sâu thẳm đến tận tim gan con người truyền lại cho hôm nay. Tôi còn nhớ khi tôi gặp chú thím tôi từ Bắc Ninh sang Pháp chơi, tôi đã được dịp nghe chú thím tôi hát những bài quan họ thật đa tình, đầy cảm xúc.

Ngồi tựa song đào
Hỏi người tri kỷ ra vào vấn vương
Gió lạnh đêm trường
Nửa chăn, nửa chiếu, nửa giường, đợi ai.

(Ngồi tựa song đào)


Theo thím tôi kể thì cứ mỗi độ xuân về, người dân Kinh Bắc lại mở hội đón năm mới. Các liền anh, liền chị trên vùng đất Quan họ lại tụ họp cùng nhau, trao cho nhau những lời ca, câu hát sâu nặng nghĩa tình. Nhưng đến hẹn lại lên, từ 13 đến 15 tháng giêng hàng năm, từng đoàn khách thập phương lại đổ về đất Bắc Ninh để thưởng thức những làn điệu dân ca Quan họ và cùng nhau đắm mình trong lời ca tiếng hát tràn đầy sắc xuân của vùng quê Kinh Bắc. Trong những ngày trẩy hội này, những chàng trai cô gái say mê đồng cảm với nhau qua những bài hát trao duyên đó. Có những mối tình Quan họ đã nảy sinh, một thứ tình yêu thơ mộng nhưng không kém phần đắm đuối nồng nàn…Vì biết rằng, theo truyền thống của quan họ, các liền anh liền chị phải lòng nhau « yêu nhau nhưng không lấy được nhau », cho nên họ đã gói ghém tình cảm yêu thương của mình gửi cho người bạn lòng qua từng lời hát để nói lên sự nhớ nhung khắc khoải đợi chờ


Ai làm đến nỗi dở dang
Ai làm đến nỗi nhớ thương thế này.
Còn đương cuộc rượu sánh bày
Nỡ nào Quan họ dứt dây sao đành...

(Đương vui mà về)


rồi đến khi hội tàn, giã bạn từ ly trong tiếc nuối, bịn rịn, vấn vương


Người về để nhớ cho nhau
Người ơi để áo gối đầu lấy hơi
Người về đằng ấy xa xôi
Xin người nghỉ lại với tôi bên này...

(Bỏ bạn sao đành)


để chỉ còn lại trong ký ức một nỗi lưu luyến thiết tha về một hương vị cay nồng, ấm ngọt, hồng rực môi, má của miếng trầu cánh phượng, một ánh nhìn lúng liếng trao nhau của trai gái trong mối tình quê, về những đêm bồng bềnh trên thuyền say sưa câu hát giao duyên…

... Vì ai nhớ trộm, thương thầm
Để cho con nhện giăng mùng vì ai
Xưa câu: “Đá nát vàng phai”
Nay duyên Quan họ một hai vẫn chờ...

(Nghĩa bạn, tình quê)


Từ thuở ấu thơ, tôi đã yêu thích dân ca quan họ. Tôi vẫn thường rung động mỗi khi nghe ba tôi hát hay thổi sáo bài “ Người ơi, người ở đừng về”. Tuổi đời chồng chất, tôi lại thấy càng thấm thía hơn những ngôn từ thi ca đặc sắc độc đáo dùng trong lời hát quan họ. Những ngôn từ này khi thì mộc mạc thắm đượm hồn quê khi thì bóng bẩy trau chuốt, nhưng từng chữ đều chứa đầy cảm xúc, nghĩa tình và giàu về hình tượng, thi ảnh…Tỉ dụ như bài “ Nhện giăng mùng”. Chúng ta ai cũng biết con nhện thì chỉ biết giăng tơ. Hình ảnh “nhện giăng tơ” thường dùng trong thi ca để ám chỉ sự vương vấn trong tình yêu. Còn “ nhện giăng mùng” thì theo tôi ý lại phong phú hơn. “Mùng” ở đây có thể nói lên sự giăng mắc mịt mùng. “Nhện giăng mùng” khiến ta nghĩ tới sự quạnh vắng, cô đơn, thương nhớ... giăng mắc bịt bùng vây tỏa khi phải chia xa cùng người. Mong manh, nhưng suốt cả năm canh cũng chẳng vượt nổi sự vây bủa, bịt bùng ấy…


Người về để nhện giăng mùng
Năm canh luống những lạnh lùng cả năm


Tôi cũng rất hâm mộ cách đối đáp đặc sắc về nghệ thuật sáng tạo giữa “trai tài”
“gái sắc” trong dân ca quan họ. Cách đối, từ hình ảnh, hình tượng và từ ngữ đã cho ta thấy hết nét tinh hoa độc đáo của quan họ

Bài 1:

Lóng lánh: Lóng lánh là lóng lánh ơi!
Mắt người lóng lánh như sao trên trời
Tôi nhớ người lắm lắm người ơi!...

Bài 2:

Lúng liếng Lúng liếng là lúng liếng ơi!
Miệng người lúng liếng có đôi đồng tiền
Tôi với người muốn kết mhân duyên!...


Tôi vẫn hằng nguyện mong được có một lần về thăm quê nội Bắc Ninh của tôi không phải chỉ để nghe hát dân ca, mà còn có thể học được cách têm trầu cánh phượng, đội khăn mỏ quạ, nhất là thấm được cái Tình của người quan họ.


Người về em vẫn trông theo
Trông nước, nước chảy, trông bèo, bèo trôi
Người về em dặn tái hồi
Yêu em xin chớ đứng ngồi với ai.




(Xem tiếp Kỳ 2)




Viết tại Paris, 28/04/2007
Vũ Tuyết Như
(Bích Phượng)




Tương tư dạ sầu



Giăng mùng con nhện trải tình vương
Mắc chỉ tương tư bốn nẽo đường
Chốn đó người về ôm nỗi nhớ
Nơi này em ở gói niềm thương
Lầu hoang ngóng đợi sầu hoen lệ
Gác vắng chờ mong xót đoạn trường
Gió lạnh đêm dài bên gối mộng
Mỏi mòn châu rớt mấy mùa sương



Tiểu Vũ Vi
31/08/07

Lời tự tình trong mưa - Vũ Tuyết Như

Lời tự tình trong mưa


Paris vào giữa thu vẫn xôn xao dòng người…Chiều nay, trời đổ cơn mưa rào vội vã. Hạt mưa vỡ òa rơi tí tách trên đường phố; tiếng trầm tiếng bỗng như một khúc nhạc buồn nhẹ buông . Vườn Lục Xâm nhạt nhòa ánh mưa, từng chiếc lá vàng theo ngọn thu phong rời lìa cành xoay xoay theo chiều gió như một vũ điệu nhịp nhàng dưới mưa …

Phố xá bỗng thưa thớt người, chỉ mình em âm thầm lặng lẽ đi trong mưa. Giọt mưa thu hôm nay thiệt rét mướt cô liêu! Cơn gió giao mùa làm se sắt lòng em. Nước mưa lăn dài trên má hay dòng lệ tủi buồn nhớ thương vấn vương về một cõi trời đầy kỷ niệm tình yêu mặn nồng…

Mưa lạ nơi xứ người không có ấm như cơn mưa lũ quê mình. Không có những hiên nhà để trú mưa…Em chợt khao khát hương ấm một vòng tay thân yêu ngày nào, chở che cho bờ vai gầy guộc nhỏ không thấm ướt mưa. Một chiếc ô tròn che chung đời nhau giờ đã xa vời. Hạt mưa lạnh lùng cho tim em giá băng. Người yêu hỡi, nỗi đau này biết chừng nào nguôi …

Em ghé vào một quán vắng bên đường. Ngồi bên ly cà phê sữa nóng mà thấy hồn chơi vơi lạc lõng. Bên tai em, từ trong máy MP3, thiết tha một bản tình ca thân quen. Tiếng hát Khánh Ly não nùng như một lời ru xót xa..." Trời còn làm mưa , mưa rơi mênh mang , từng ngón tay buồn , em mang em mang , đi về giáo đường , ngày Chủ Nhật buồn , còn ai còn ai , đóa hoa hồng , cài lên tóc mây , ôi đường phố dài , lời ru miệt mài , ngàn năm ngàn năn , ru em nồng nàn , ru em nồng nàn ... " Anh còn nhớ hay không, bài hát này năm xưa anh thường đàn hát cho em nghe vào những chiều mưa tầm tã trong căn gác nhỏ. Và cứ mỗi lần nghe anh hát những lời tình tự nghẹn ngào này là cô bé của anh lại xúc động đến nỗi giọt vắn giọt dài hoen ướt đôi mi sầu, cho anh dỗ dành hôn nhẹ lên đôi mắt buồn thơ ngây …

Ngoài trời vẫn trắng xóa màu mưa. Em nghe sương lạnh nhỏ thấu vào tim. Em thèm được anh đan tay vào suối tóc mềm như mây mà anh thường hay ví von. Từ ngày xa anh, em thôi không để mái tóc thề, vì đâu còn ai để mơn man vuốt tóc lưng dài cho em…hay để từng sợi tóc dài là từng sợi thương sợi nhớ chắt chiu hương tình anh. Trong mưa, bỗng vọng hồi chuông giáo đường ngân dài như lời kinh cầu gọi về từ hư vô. Chiều mưa chúa nhật buồn như tượng Chúa đóng đinh trên thập tự giá cô đơn trong khổ hình. Chúa bỏ con rồi từ khi người yêu đã lìa xa con …

Bên song, mưa vẫn rơi …Mưa rơi ngoài trời và mưa rơi trong lòng. Mưa khóc cho cuộc tình mong manh, đơn côi, bẽ bàng, vỡ tan khi định mệnh trái ngang chia lìa đôi lứa. Hạt mưa lăn dài trên khung cửa, giọt lệ tình đau cũng nhỏ dài trên má em. Ở nơi phương trời ấy, anh có còn nhớ đến em mỗi khi mưa về như em đã, đang và luôn nhớ đến anh, hoài niệm và nuối tiếc những chiều mưa hẹn hò bên nhau …

Hai mươi năm mưa rơi nơi bến lạ cho mắt em long lanh nhỏ dòng lệ u hoài. Mưa vẫn rơi cho tràn nỗi nhớ …Mưa rơi nhưng vẫn không thể xóa nhòa hay cuốn trôi một dĩ vãng tình yêu. Khép nhẹ đóa mi sầu, để nghe tiếng mưa rơi như lời ru ngàn năm thì thầm, một khúc tình thiên thu vẫn thiết tha nồng nàn

Ru khi mùa mưa tới, ru em mãi yêu người
Ru em hoài bé dại, một hồn thơm cây trái
Ru em chờ em nói, trên môi tình thoát thai
Ru em ngồi yên đấy, ru tình à ...ơi

À ..ơi


*************


Vũ Tuyết Như
14/10/06

Thì Thầm Trong Mưa - Khiếu Long

Thì Thầm Trong Mưa

Ngồi trong nhà nhìn qua ngoài khung cửa sổ , cơn mưa bất chợt rơi xuống vội vàng trên những hàng cây dài hun hút . Khung trời xám lạnh với từng đợt gió đong đưa nghiêng ngả những tàn cây cô đơn trên con đường đến vắng lặng .

Thành phố này vẫn có những cơn mưa dịu dàng như vậy , cơn mưa chiều làm lòng người cũng diụ xuống với một thoáng tươi mát như đám cây cỏ sũng nước ngoài kia . Em thân yêu , trong cái buổi chiều đầy quạnh hiu như chiều nay em đang làm gì giữa cái không gian đầy ướt át này . Kỷ niệm xưa dấu yêu của chúng mình ngày nào vẫn nồng nàn còn đó , chập chùng đầy mê ảo trong anh ở những ngày tháng yêu nhau .

Những cơn mưa ngày xưa kéo dài đến mênh mông trong ký ức khi chúng mình bên nhau trú mưa dưới mái hiên của ngôi nhà cổ kính trên con đường Duy Tân đầy lá me xanh . Chiếc áo khoác và vòng tay anh như đã không đủ để che những hạt mưa cho em, những hạt mưa quấn quít ngọt ngào đầy huyền ảo như quyện vào lấy chúng mình , và hơi ấm đậm đà từ vòng lưng em đã tỏa nóng lên lồng ngực anh đã làm anh có cảm giác như muốn vỡ tan dưới cơn mưa chiều buốt lạnh .

Em còn nhớ trong cái không gian huyền aỏ đó không , tiếng hát phiêu lãng từ trong khung cưả sổ nhà ai vọng ra với những lời dịu dàng như những lời thơ...." Trời còn làm mưa , mưa rơi mênh mang , từng ngón tay buồn , em mang em mang , đi về giáo đường , ngày Chủ Nhật buồn , còn ai còn ai , đóa hoa hồng , cài lên tóc mây , ôi đường phố dài , lời ru miệt mài , ngàn năm ngàn năn , ru em nồng nàn , ru em nồng nàn ........"

Trời ở đây vẫn còn những cơn mưa như ngày xưa yêu dấu , nhưng quanh anh đã không còn nữa dòng tóc em bay , cái dòng tóc mênh mang như chuyên chở tình yêu của chúng mình mà trên đó những giọt mưa long lanh là từng kỷ niệm không thể nào quên . Chiều Chủ Nhật hôm nay ở đây với cơn mưa vẫn thật buồn vì anh không còn có em như ngày nào , để cho anh ngây ngô cài lên mái tóc em nụ hồng của tình yêu thơm ngát chúng mình ...Chung quanh anh hình như bây giờ chỉ có những lời ru , lời ru đầy dấu yêu vút cao , vút cao chập chùng trải dài ngàn năm như tình yêu chúng mình maĩ mãi không thể nào phai nhạt .....

Mưa vẫn rơi , vẫn thì thầm trên ngày tháng đong đưa trên đôi vai gầy guộc cô đơn . Có những chiếc lá rơi lặng lẽ trong mưa mênh mang như thân phận kiếp người trong đời sống và những cơn gío hoang vu cứ cuốn đi mãi về tận phương nào , có thể tận cùng của chân trời kỷ niệm mà ở đó chính là cuối cùng của một tình yêu....Trong không gian hiu quạnh này đây anh đang nhớ về em trong cơn mưa chiều ngậm ngùi , nỗi nhớ đầy nồng nàn , chất ngất ...Trong âm thanh réo rắt của tiếng mưa rơi , hình như anh đang chìm vào cơn mơ dịu êm để đưa hồn mình trở về ngày tháng cũ , mà ở đó có nhửng cơn mưa yêu thương , những cơn mưa của những chiều xưa mà chúng mình vẫn thì thầm gọi là chiều mưa kỷ niệm .......


Khiếu Long
14/10/06